İstanbul’da bu hafta bir Hakem maçı bitince soyuma odasında cep telefonuna bakıyor, Kurul Üyesi aramış, "Hocam beni aramışsınız buyurun" diyor. Kurul Üyesi maçı sorduktan sonra "Şu sahada Hakem eksikliğimiz var, gider misin?" diyor. Hakem gidecek ama cebindeki yol parası kısıtlı. Kurul Üyesi "Evladım, taksi parasını ve maçtan sonra yemek parasını kendi bütçemden sana attım, IBAN’ını kontrol et, bu olay aramızda kalsın" diyor. Aralarında kalıyor ama ben duyuyorum. Hakem maça gidiyor ve iki takım da maç sonunda "Hocam, emeğine sağlık" diyorlar.
HAKEMLERİN ÇOĞU BİREYSEL İDMAN YAPMADI
Bu sezon bazı Hakemlerin maçlarda yetersiz olduğunu hep birlikte görüyoruz çünkü Hakemler pandemi süresince idman yapamadılar. Sahalar kapalıydı, koşullar elverişli değildi. Vatan Caddesinde araçların sağında koşan Hakemleri gördüm. Eyüpsultan’da ana yolda sırtında TFF eşofmanı ile koşan hakemleri gördüm. Hakemlerde geçen sene terfi eden olmadı, Klasman düşen de olmadı. Herkes yerinde saydı. Buna birçok Amatör Hakemin Covid-19 kapma endişesinden ve sağlık raporu, mesleki-ailevi nedenler dolayısıyla maç almaması da eklenince elimizdeki Hakemler ile maçları idare etmeye kalkıyoruz. Şikayetler var şimdilik iyi tarafından bakmaya devam ediyoruz. İstanbul’da son 15 güne kadar Hakemlerin liglerin kesin başlayacağı konusunda bilgisi bile yoktu. Hakemlerin kafasında net bir şey yoktu. Bu nedenle çoğu bireysel idman yapmadı-yapamadı. Takımlar ise 2 aydır lige hazırlandı ve ortalama 7’şer tane hazırlık maçı yaptılar. Çoğu da bu maçlara TFF’den hakem aldı. İstanbul’da halen tecrübeli Hakemlerin birçoğu henüz görev almaya başlamadı.
AMATÖR HAKEM ÜCRETLERİNE SON 4 YILDIR ZAM GELMEDİ
Hakemler yetersiz diyoruz ama bu sadece Bölgesel Amatör Lige mahsus bir durum değil. 18 ay maç yönetmemiş Hakem, sahada zorlanır bunu anlarız… 2 veya 3 hafta sonra durumun şimdiden daha iyi olacağına inanıyorum. İstanbul Süper Amatör Ligde de yeteri kadar tecrübesi olmayan bazı Hakemlerin maça çıktığını görüyoruz, kurul risk alıyor umarım başarılı olurlar ama Kulüpler dertli, Kulüpler şimdiden sesini yükseltmeye başladı. Hakemlerden bana gelen genel şikayetlerden bazıları da Hakemlerin maç dağıtımında daha şeffaf olunması yönünde… Maça gönderilen Hakemin ikameti ve maça gideceği saha arasındaki mesafe dikkate alınmalı. Süper Amatör Ligde maça çıkacak Hakemlerin belli bir kriteri olmalı. İstanbul SAL, Bölgesel Amatör Ligden daha etkili. Hakemlik yeteneği olanlar iyi maça çıkmalı. İstanbul’da bir Süper Amatör Lig maçında Gözlemciden düşük not alan Hakemin, o hafta Cumartesi günü U16’ya yardımcı verip, Pazar günü de BAL’a 4. Hakem olarak gönderilmesi Hakemler arasında bir hayli konuşuldu ve tepkiler oldu. Şöyle bir durum da var, TFFHGD İstanbul Şubesi seçimi bitti, o defter şimdilik kapandı. Devam eden İl Hakem Kurul’u herkesi kucaklamalı. Şunu da ifade edeyim, ben İHK’ya güveniyorum. Ancak sorun genel; Amatör maç yöneten Hakemlerin ücretlerine son 4 yıldır zam gelmedi. 2017’de 12 TL zam gelmişti, iyileştirme olmadı. Bazı hakemler de ücretlerin azlığından maça gitmek istemiyor. SAL maçında bir Hakem 90 Lira alıyor, para 1 ay sonra hesabına yatıyor. Bunun içinde uzak mesafe, yol parası, yemek içmeyi de çıkartırsanız sadece hedefi olan ve bu işi hakikaten hobi için yapanlar maça gitmek ister. BAL maçlarında da forma sıkıntısı had safhada. 4. Hakem kar da yağsa kısa kollu giyiyor ve üstündeki eşofman ile durumu gizliyor. Ayrıca statlardaki soyunma odalarının durumu halen iç açıcı değil, Hakemler bırakın elini yüzünü yıkamayı, Covid kaparım korkusuyla lavaboya çıkamıyor. Türkiye Futbol Federasyonunu amatör hakemlere değer vermesi gerekir. TFF’nin amatör maçların oynandığı statlardaki takım ve hakem soyunma odalarını ciddi bir şekilde sürekli olarak denetlemesi gerekir.
İSTANBUL’DA REKOR SAYIDA MAÇ VARDI
İstanbul’da bu hafta özel maçlarla birlikte tam 750 maça Hakem ataması yapıldı. Ameliyatlı Hakem, dikişleri dururken maç yönetti. Hatta bir gün sonra BAL’a 4. Hakem gitti. Bir başka aynı durumdaki Hakem SAL’da sahaya çıktı, aman dikişlerim patlamasın diye 90 dakika hatim indirdi… Bölgesel Amatör Lig maçında Hakem veya yardımcı Hakem sakatlansa ameliyatlı hakem eline düdük veya bayrak alacaktı. Şu anda İstanbul’da hafta içi maça çıkabilen her hakemin ortalama 10 tane maçı var. Bir sahada hakemler üst üste 4’üncü maça çıktılar. Son maç haftanın maçıydı. Hakem gelirken, Hakem kardeşlerini düşünmüş muz, soda ve meyve alıp gelmiş.
FİZİK OLARAK HAZIR OLMAYAN HAKEME MAÇ VERİLMEMELİ
Amatörün en üst ligi olan Profesyonel Lige yükselme olan BAL’da Hakem Atama Kurulu dikkatli atamalar yapmalı. TFF zaten tuhaf statüsü ile kulüpleri zorluyor. Düşmek kolay, çıkmak çok zor. En azından Hakemler mümkün mertebe iyi olsun ki, sahada hak eden kazansın. Fakat burada da eşit olmayan maç dağıtımları var. Yine adamı olan iyi maça, çok maça gidiyor. Üst üste maça gidiyor. Adamı olmayan ise düz ovada yolunu bulamıyor. Hakem atayan Kurullar, sırf birilerinin maç sayısı eşitlensin diye yetersiz Hakemlere maç vermemeli. Fizik olarak hazır olmayan Hakeme maç verilmemeli. Bunları neden mi yazıyorum çünkü Üsküdarspor-Yenişehir Belediyespor İlayda Nihal Çetiner ve triosu yetersizdi. Buna Süper Lig eski Hakemi Mutlu Çelik de şahit oldu zira Mutlu Hoca ilk devreyi saha içinden net bir şekilde izledi. Her şeyi Mutlu hoca da görmüş oldu.
"İLAYDA HOCA DA HATASININ FARKINDA AMA…"
Gözlemci raporları hakemlerin gelişimine katkı sağlar, eksiklerini görmelerini sağlar, doğrularını çoğaltmalarını sağlar. İlayda Nihal Çetiner’in bu maçtan iyi puan alması mümkün değil çünkü maçın önüne geçti. Futbolcuları azarlar derece konuşmasının yanı sıra, yer alamaması, pozisyonları süzememesi ve faul kararlarındaki tutarsızlığı ile geliştirilmesi gereken çok şeyi var. Sadece Hakemin değil, dördüncü Hakemin de… Nasıl futbolcular sahaya çıkarken kafasında toka ve sair olmamalı ise Tayfun isimli Dördüncü Hakemin de kafasında 8 tane toka olmamalı…. Kıdemli yardımcı hakem her pozisyonda Kulübelere izahat yapıyor, ikinci yarı başlarken Yenişehir Belediyesporlu futbolculara "İlayda hoca da hatasının farkında ama…" ile başlayan cümleler kurmamalı. Şimdi İllerde kritik maçlara iyi Hakem verebilmek için Kurullar çaba içinde. Bazen de 3.Lig maçına BAL Hakemini, BAL maçına da İl Hakemini boşluğu doldursun diye verebiliyorlar. Peki ya Hakem sakatlanırsa? 4. Hakem, hakem ekibinin dikkatinden kaçan olaylarda, özellikle oyunun kontrol edilmesinde onlara her zaman yardımcı olmaktır, ancak bunun böyle olmadığını hep birlikte görüyoruz.
TELEFONUNU KAPATMASI GEREKEN HAKEM VİDEO ÇEKİYOR
Devam edelim, ben Hakemlik yaptım, kötü hakem olduğum için terfi edemedim ancak Hakemliği bırakınca kendimi çok geliştirdim. MHK’nin talimatları var, ne diyor kitap, stadyuma gelişinizden itibaren müsabaka mahallinden ayrılıncaya kadar cep telefonlarınızı kapalı tutunuz. İlayda Hocamız video çekiyor. Hakem soyunma odasına asla ziyaretçi kabul etmeyiniz diyor kitap! Ceza sahası yakınında kullanılan serbest vuruşlarda 9.15 metrelik mesafeyi ölçmeden 6 metrelik bir mesafeye baraj kurduran ve itirazlar olunca futbolculara bağıran Hakem daha zorlu maçlarda büyük sorunlar yaşar. Hakemler eskiden orta Hakem, yan Hakem diye ayrılırdı. Şimdi Hakem ve Yardımcı Hakem diyoruz. Yardımcı Hakem, Hakemin yanlış kararında müdahale etmiyorsa biz onlara yine Yan Hakem diyelim… Hakem, oyunculara hitap ederken sözcükleri özenle seçmelidir, ses tonu belli seviyede olmalıdır, İlayda Hocamız bir itiraz olunca çocuk azarlar gibi futbolculara bağırmaya başlıyor. Bir ara sahada 25, saha kenarında da 22 tane Hakem var sanmaya başladık. Futbolcuların toplu protesto ve meydan okuma gibi gergin durumlarda hakem sakin kalmalı ve duruma odaklanmalıdır ancak İlayda Hocamız da bağırmaya başlayınca ortaya ilginç durumlar çıktı.
Özetle İlayda Hocamız bana göre müsabakada başarısız oldu. Konsantrasyon eksikliği vardı, acele kararlar verdi, otoritesi yapmacıktı, beden dili doğru değildi. İletişim sorunu yaşadı. Kolay maçı zora soktu, oysa futbolcuların niyeti top oynamaktı ancak Hakem maçın da önüne geçti. Ben aslında Kadın hakemlere destek olunması taraftayım ancak her maça bir Kadın Hakem atayacağız diye takımların canını yakmamak gerekir. Gerçi Kadın Hakemlerde mağdur. FİFA hakemi de olsan en fazla 3. Ligde sembolik maç verirler. Kadın Klasmanında FİFA Hakemi de olsan yöneteceğin en üst seviye Bölgesel Amatör Lig veya 3.Ligde sonucunun önem taşımadığı maçlar. Burada da Kadın Hakemlere haksızlık yapıyorlar.
Ali Kemal Demir
